Join Our FaceBook Group To Get More and More Fast Update With Direct Link.. CLICK HERE
Join Our Whatsapp Group To Get More and More Fast Update With Direct Link.. CLICK HERE
Download our android App 'E-edugujarat'and Download Direct Materials CLICK HERE
CLICK HERE
વરસો પહેલાંની વાત છે. છકડો રિક્ષા હજુ નવી નવી આવી હતી. એમાં બેસવું એ પણ ફેશનમાં ગણાતું. વાહનવ્યવહારમાં બસ, ટ્રેકટર, અને ટ્રક જ મુખ્ય હતાં. એ વખતે કાર ઓછી હતી. અત્યારે ઘરે ઘરે કાર અને અહંકાર બે જ જોવા મળે છે!!!
આમ જોવા જઈએ તો ભગવાન સૌરાષ્ટ્રમાં ઘરે ઘરે બેસણામાં કે ખરખરે કે કારજે ના જઈ શકે એટલે એણે છકડો રિક્ષા બનાવી એમ મારાં જેવા જાણકારોનું માનવું છે. ગમે ત્યાં ખરખરો હોય કે કારજ હોય છકડો રિક્ષા તો આવવાની જ!!!!! આવી જ એક છકડો રિક્ષા આવી હતી અને તે દામનગર અને લાઠી વચ્ચે દોડતી હતી. એક દમ મસ્ત અપસરા જેવી છકડો રિક્ષા જોવાં બાળકો ટોળે વળતાં....
આમ જોવા જઈએ તો ભગવાન સૌરાષ્ટ્રમાં ઘરે ઘરે બેસણામાં કે ખરખરે કે કારજે ના જઈ શકે એટલે એણે છકડો રિક્ષા બનાવી એમ મારાં જેવા જાણકારોનું માનવું છે. ગમે ત્યાં ખરખરો હોય કે કારજ હોય છકડો રિક્ષા તો આવવાની જ!!!!! આવી જ એક છકડો રિક્ષા આવી હતી અને તે દામનગર અને લાઠી વચ્ચે દોડતી હતી. એક દમ મસ્ત અપસરા જેવી છકડો રિક્ષા જોવાં બાળકો ટોળે વળતાં....
"રામપર ..... તાજપર.........ભુરાખીયા......... લાઠી........." એય હાલો રામપર...........તાજપર......ભુરાખીયા...... લાઠી......."
તમે અવેડા ચોક દામનગર પાસે સવારમાં ઉભા હો તો તમને આ અવાજ સંભળાય... અને એ અવાજ કરે મનજી ગોબર... ખેતીનાં વરહ એક પછી એક મોળા ગયા ને મનજીનો બાટલો ફાટ્યો, "હવે નથી કરવો ખેતો" એમ કહીને મનજી નવો ધંધો શોધવા લાગ્યો અને એમાં એક દિવસ મનજી બુલેટ લઈને જસદણ ખરખરે ગયો અને ભાળી ગયો છકડો રિક્ષા અને નક્કી કર્યું કે હવે આનો ધન્ધો કરવો છે, અને આમેય બુલેટ આવડે એને રિક્ષા ઝડપથી આવડી જાય...
અને પછી પડી ગયો જામો!!! રિક્ષા અને મનજી બેય જામી ગયાં... રામપર.... તાજપર..... ભુરખીયા... લાઠી વચ્ચે રિક્ષા ધમધમાટ ચાલવા લાગી.. અને લોકો પણ લાગી પડ્યાં... ઘરે રાજદૂત હોયને... તોય ભુરાખીયા જાવું હોય તો જાય રિક્ષામાં આવે રિક્ષામાં... બસ આમને આમ રિક્ષા જામી ગઈ પછી તો ઢગમાં જાવું હોય તો રિક્ષા હાજર.. ખરખરે જાવું હોય તો રિક્ષા... વેવિશાળ જોવા જાવું હોય તો રિક્ષા... સીમંતમાં જાવું હોય તો રિક્ષા... લાડવા લઈને જવું હોય તો રિક્ષા... બસ ખાલી જાય અને રિક્ષા હાઉસ ફુલ...
એક વખત એવું બન્યું કે મનજીનાં કુટુંબી કાકા ધનજી ભાઈ સુરત થી દામનગર ઊતર્યા અને મનજીને કીધું.
" હાલ મનજી રિક્ષા લઇ લે, તાજપર જવું છે, ઉતાવળ છે."
" કાકા અડધી કલાક ખમો, મારી રિક્ષામાં આવેલા પેસેન્જર આવી જાય ને એટલે જઈએ." મનજીએ કાકાને વ્યવસ્થિત જવાબ આપ્યો.
" એ ખમે બમે એ બીજો આ ધનજી નહિ, તને ખબર છે ને હું તારો કાકો થાવ છું" ધનજીએ તોચડાઈ કરી લીધી.
" તમે એકવાર નહિ પણ સાત વાર મારા કાકા પણ વેવારે કાગડો કાળો,તમે કયો તો તમને ચા પાઈ દાવ, માવો ખવરાવું , પણ જે લોકો કાયમી મારી રિક્ષામાં આવે છે એને લીધા વગર તો હું નહિ જ જાવ.." મનજી એ એની વિનમ્રતા શરુ રાખી.
" તો હાલ્ય, મને સ્પેશ્યલ મૂકી જા, તારે થાય એ ભાડુ લઇ લે જે, અને આમેય અમે સુરત વાળા તમારા જેવા અવેડાના ડાટા કાઢે એવાં હાટુ તો કમાઈયે જ છીએને" એમ કહીને ધનજી રિક્ષા પર ગોઠવાઈ ગયો.
" આ રિક્ષા સ્પેશ્યલ કામ હોયને તો જ સ્પેશ્યલ ભાડે જાય.. કોઈની ડિલેવરી હોય, દવાખાને જાવું હોય, તો આ રિક્ષા સ્પેશ્યલ જાય અને એ પણ વગર ભાડે.... પણ ગામનાં ખીલા ઉપાડ ને ભાડે જોઈતી હોય તો બીજી ગોતી લે" હવે મનજી પણ ગરમ થઇ ગયો.... વાત વધી પડી, ગાળા ગાળી થઇ, અને ધનજી ચાલવા લાગ્યો રસ્તા પર અને બબડતો ગયો....
" મારું હાળું મનકું, ચડ્યું છે ને કાંઈ, આ કાંકા ની હડફેટે આવ્યામાં દીકરા આવ્યમાં,.... પાણી પણ નહિ મળે,, મારુ હાળું મનકું..... ફાટીને ધુમાડે ગયું છે...... મારું હાળું મનકું"
ધનજી ને આ બહુ મોટી કુટેવ હતી, મોટાભાગના ને એ તુંકારેથી બોલાવે ભીમજી હોય અને એની સાથે વાંધો પડે એટલે એને માટે એ ભીમકું થઇ જાય....રામજી એને માટે રામકું.... કાનજી નું કાનકું... જેરામ નું જેરકું....... પણ ગામેય ગાજ્યું જાય એવું નહોતું... આતો ધનજી સુરત ગયો અને પૈસા કમાણો અને થોડો ઠાઠ વધ્યો એટલે કોઈ એને મોઢા મોઢ તો ના કહે પણ બજાર માં એ ચાલ્યો આવતો હોય તો દૂરથી બધા વાતું કરે " મારું હાળું ધનકું આવે છે" પછી તો નાના છોકરા ઓ પણ એને ભાળી જાય ને તો ય બોલે "મારું હાળું ધનકું"... ધનજી તો હાલ્યો ગયો.. મગજ ફાટીને ધુમાડે જતું રહ્યું.... એક બે બદામનો રિક્ષાવાળો, આ સુરતના ધનજી શેઠ હારે વેર કરે.... ખો ભુલાવી દેવી છે દીકરાને..... મારું હાળું મનકું.... તારું હવે આવ્યું છે દીકરા....
" એ કાકા હાલો બેસી જાવ...." રસ્તામાં ચાલી ને જતા ધનજીની પાસે જઈને મનજીએ રિક્ષા ઉભી રાખી પણ ધનજી શેઠે તો સામુ પણ ના જોયું.. મનજી એ બીજી વાર કહ્યું અને હાથ પકડ્યો
" છોરું કછોરું થાય..., પણ માવતર કમાવતાર થોડાં થાય...., હાલો હવે બેહી જાવ...."
પણ હાથ છોડાવી ને ધનજી બોલ્યો,
"હું તો શું, પણ મારી પ્રજાને કેતો જાવ કે તારી રિક્ષામાં ના બેસે"
" એ ય ને ધનજી કાકા નવી રિક્ષા લેશે પછી એમાં જ બેસશે, એ આવા ઠોઠીયામાં થોડા બેસે" રિક્ષામાં બેઠેલા ગામના એક વાળંદે કહ્યું અને ધનજી નો મગજ ગયો.
" એ લેશું હો લેશું અમારે કાંઈ તારી જેવી ભૂખ નથી, અમે કાંઈ ભૂખડી બારસ નથી. મારું હાળું ઘાયજું.. વાટકી ને ય વળ ચડ્યો લાગે છે" ધનજી હવે ધ્રુજી રહ્યો હતો...
મનજીને લાગ્યું કે વાત બગડી ગઈ છે વધારે એટલે એણે રિક્ષા હાંકી થોડે દૂર ગયાતા રિક્ષામાં બેઠેલા બધા એકસાથે બધા બોલ્યા... "મારું હાળું ધનકું"... ને એ ધનજી સાંભળી ગયો..., રસ્તા પર પડેલો પથ્થર ઉપાડ્યો અને કર્યો ઘા....
તમે અવેડા ચોક દામનગર પાસે સવારમાં ઉભા હો તો તમને આ અવાજ સંભળાય... અને એ અવાજ કરે મનજી ગોબર... ખેતીનાં વરહ એક પછી એક મોળા ગયા ને મનજીનો બાટલો ફાટ્યો, "હવે નથી કરવો ખેતો" એમ કહીને મનજી નવો ધંધો શોધવા લાગ્યો અને એમાં એક દિવસ મનજી બુલેટ લઈને જસદણ ખરખરે ગયો અને ભાળી ગયો છકડો રિક્ષા અને નક્કી કર્યું કે હવે આનો ધન્ધો કરવો છે, અને આમેય બુલેટ આવડે એને રિક્ષા ઝડપથી આવડી જાય...
અને પછી પડી ગયો જામો!!! રિક્ષા અને મનજી બેય જામી ગયાં... રામપર.... તાજપર..... ભુરખીયા... લાઠી વચ્ચે રિક્ષા ધમધમાટ ચાલવા લાગી.. અને લોકો પણ લાગી પડ્યાં... ઘરે રાજદૂત હોયને... તોય ભુરાખીયા જાવું હોય તો જાય રિક્ષામાં આવે રિક્ષામાં... બસ આમને આમ રિક્ષા જામી ગઈ પછી તો ઢગમાં જાવું હોય તો રિક્ષા હાજર.. ખરખરે જાવું હોય તો રિક્ષા... વેવિશાળ જોવા જાવું હોય તો રિક્ષા... સીમંતમાં જાવું હોય તો રિક્ષા... લાડવા લઈને જવું હોય તો રિક્ષા... બસ ખાલી જાય અને રિક્ષા હાઉસ ફુલ...
એક વખત એવું બન્યું કે મનજીનાં કુટુંબી કાકા ધનજી ભાઈ સુરત થી દામનગર ઊતર્યા અને મનજીને કીધું.
" હાલ મનજી રિક્ષા લઇ લે, તાજપર જવું છે, ઉતાવળ છે."
" કાકા અડધી કલાક ખમો, મારી રિક્ષામાં આવેલા પેસેન્જર આવી જાય ને એટલે જઈએ." મનજીએ કાકાને વ્યવસ્થિત જવાબ આપ્યો.
" એ ખમે બમે એ બીજો આ ધનજી નહિ, તને ખબર છે ને હું તારો કાકો થાવ છું" ધનજીએ તોચડાઈ કરી લીધી.
" તમે એકવાર નહિ પણ સાત વાર મારા કાકા પણ વેવારે કાગડો કાળો,તમે કયો તો તમને ચા પાઈ દાવ, માવો ખવરાવું , પણ જે લોકો કાયમી મારી રિક્ષામાં આવે છે એને લીધા વગર તો હું નહિ જ જાવ.." મનજી એ એની વિનમ્રતા શરુ રાખી.
" તો હાલ્ય, મને સ્પેશ્યલ મૂકી જા, તારે થાય એ ભાડુ લઇ લે જે, અને આમેય અમે સુરત વાળા તમારા જેવા અવેડાના ડાટા કાઢે એવાં હાટુ તો કમાઈયે જ છીએને" એમ કહીને ધનજી રિક્ષા પર ગોઠવાઈ ગયો.
" આ રિક્ષા સ્પેશ્યલ કામ હોયને તો જ સ્પેશ્યલ ભાડે જાય.. કોઈની ડિલેવરી હોય, દવાખાને જાવું હોય, તો આ રિક્ષા સ્પેશ્યલ જાય અને એ પણ વગર ભાડે.... પણ ગામનાં ખીલા ઉપાડ ને ભાડે જોઈતી હોય તો બીજી ગોતી લે" હવે મનજી પણ ગરમ થઇ ગયો.... વાત વધી પડી, ગાળા ગાળી થઇ, અને ધનજી ચાલવા લાગ્યો રસ્તા પર અને બબડતો ગયો....
" મારું હાળું મનકું, ચડ્યું છે ને કાંઈ, આ કાંકા ની હડફેટે આવ્યામાં દીકરા આવ્યમાં,.... પાણી પણ નહિ મળે,, મારુ હાળું મનકું..... ફાટીને ધુમાડે ગયું છે...... મારું હાળું મનકું"
ધનજી ને આ બહુ મોટી કુટેવ હતી, મોટાભાગના ને એ તુંકારેથી બોલાવે ભીમજી હોય અને એની સાથે વાંધો પડે એટલે એને માટે એ ભીમકું થઇ જાય....રામજી એને માટે રામકું.... કાનજી નું કાનકું... જેરામ નું જેરકું....... પણ ગામેય ગાજ્યું જાય એવું નહોતું... આતો ધનજી સુરત ગયો અને પૈસા કમાણો અને થોડો ઠાઠ વધ્યો એટલે કોઈ એને મોઢા મોઢ તો ના કહે પણ બજાર માં એ ચાલ્યો આવતો હોય તો દૂરથી બધા વાતું કરે " મારું હાળું ધનકું આવે છે" પછી તો નાના છોકરા ઓ પણ એને ભાળી જાય ને તો ય બોલે "મારું હાળું ધનકું"... ધનજી તો હાલ્યો ગયો.. મગજ ફાટીને ધુમાડે જતું રહ્યું.... એક બે બદામનો રિક્ષાવાળો, આ સુરતના ધનજી શેઠ હારે વેર કરે.... ખો ભુલાવી દેવી છે દીકરાને..... મારું હાળું મનકું.... તારું હવે આવ્યું છે દીકરા....
" એ કાકા હાલો બેસી જાવ...." રસ્તામાં ચાલી ને જતા ધનજીની પાસે જઈને મનજીએ રિક્ષા ઉભી રાખી પણ ધનજી શેઠે તો સામુ પણ ના જોયું.. મનજી એ બીજી વાર કહ્યું અને હાથ પકડ્યો
" છોરું કછોરું થાય..., પણ માવતર કમાવતાર થોડાં થાય...., હાલો હવે બેહી જાવ...."
પણ હાથ છોડાવી ને ધનજી બોલ્યો,
"હું તો શું, પણ મારી પ્રજાને કેતો જાવ કે તારી રિક્ષામાં ના બેસે"
" એ ય ને ધનજી કાકા નવી રિક્ષા લેશે પછી એમાં જ બેસશે, એ આવા ઠોઠીયામાં થોડા બેસે" રિક્ષામાં બેઠેલા ગામના એક વાળંદે કહ્યું અને ધનજી નો મગજ ગયો.
" એ લેશું હો લેશું અમારે કાંઈ તારી જેવી ભૂખ નથી, અમે કાંઈ ભૂખડી બારસ નથી. મારું હાળું ઘાયજું.. વાટકી ને ય વળ ચડ્યો લાગે છે" ધનજી હવે ધ્રુજી રહ્યો હતો...
મનજીને લાગ્યું કે વાત બગડી ગઈ છે વધારે એટલે એણે રિક્ષા હાંકી થોડે દૂર ગયાતા રિક્ષામાં બેઠેલા બધા એકસાથે બધા બોલ્યા... "મારું હાળું ધનકું"... ને એ ધનજી સાંભળી ગયો..., રસ્તા પર પડેલો પથ્થર ઉપાડ્યો અને કર્યો ઘા....
" મારું હાળું મનકું......, ચડયું છેને કાંઈ......" સાંજે વાળું કરતાં કરતાં ધનજી હજુ બબડતો હતો... ખાઈને ધનજી બજારે નીકળ્યો.... સામો મળ્યો દેવા કોળી નો અરજણ.... પાસે બોલાવ્યો... સોની નોટ આપીને ગામમાંથી એક "તાજ" સિગારેટનું પેકેટ મંગાવ્યું ને બેય જણા હોળીધારે બેઠાં... ખબર નહિ પણ એ સમયે સુરતથી જે આવતાં એ સાદી બીડી કે સિગારેટ સામું જોતા પણ નહિ પણ તાજ જ પીતાં..... આખું પેકેટ ધનજી એ અને અરજણ પૂરું કર્યું... ફાઇનલ પ્લાન ઘડાઈ ગયો...
"મારું હાળું મનકું..., હવે દીકરા તને ખબર પડશે કે કેટલી વિસે સો થાય" બીજા દિવસે ધનજી અને અરજણ જસદણ ગયા અને એક નવી રિક્ષા લઇ આવ્યા... અને વળતે દિવસે મનજી ની સાથો સાથ ધનજી એ પણ બુમ પાડી અવેડા ચોકમાં.....
"એય... ચાલો.... રામપર.... તાજપર.... ભુરખિયા..... લાઠી....... સાવ મફત.... સાવ મફત.... ભૂખડી બારસ હોય એ પૈસા લે આપડે... મફત... સાવ મફત.."
અને પછી સુરતમાં એ વખતે બસો ઘંટીનો શેઠિયો એક વળ ખાતર એક ડ્રાઇવર રાખીને પેસેનજર ની બૂમો પાડે.. માણસને ખાવાની ઘણી બધી ચીજ છે પણ તોય આવા કડા વગરનાં ડબ્બા જેવા માણસો વળ ખાતા હોય છે. અત્યારે જેમ મુકેશ અંબાણી એ મફતમાં ફોર જી ''જીઓ" વાળી કરી છે એવી જ સ્કીમ ધનજી એ મફતમાં "રિક્ષા" વાળી કરી. ગામને મફત મનોરંજન મળ્યું... લોકો મફતમાં મળે એટલે દિવસમાં પાંચ વાર ભુરખિયા જાય.. પણ આનાથી કાંઈ મનજીની રિક્ષામાં કે પેસેનજર માં કોઈ ફેર ના પડ્યો. અને ધનજી રિક્ષા આવે કે તરત જ લુખ્ખા બેસી જાય અને એ બધા જાય લાઠી.... કાંઈ કામ ના હોય તો પણ... જ ની રિક્ષામાં કામ વાળા બેસે... બે આંખની શરમ વાળા બેસે... આમને આમ મહિનો વીતી ગયો.... અને આવ્યું ચોમાસુ...
રોજ રાતે ધનજી અને અરજણ આખા દિવસનો થાક ઉતારવા રિક્ષા લઈને લાઠી પહોંચી જાય ખાવા ને પીવા.. એક દિવસ થોડું વધારે પીવાય ગયેલું ને રાતના બે વાગી ગયેલા... વળતી વખતે... ધનજી કહે
"આજ તો હું રિક્ષા ચલાવું, આજ હું ડ્રાઇવર અને તું શેઠ"
અરજણ પણ ફુલ થઇ ગયોતો એણે હુકમ કર્યો...
" એય ડ્રાઈવર... ચાલ રિક્ષા નિકાલ" અને એ સાઈડમાં બેઠો અને ધનજીએ રિક્ષા ચલાવી... પીધા પછી પાવર વધે.અને રિક્ષા તેની ફુલ સ્પીડે ચાલી... ગતિમાં લાગ્યો પવન અને શેઠ બધું ભૂલી ગયા.. તાજપરના વળાંક પાસે ચાર ભેંશ ઉંભી તી રસ્તા પર અને અરજણ પરિસ્થિતિ સમજી ગયો..
" ડ્રાઈવર... બ્રેક માર.. બ્રેક માર...." અરજણ રાડ પાડી.
" મારું તો ખરૂ પણ બ્રેક આવે ક્યાં....., " ધનજી બધું ભૂલી ગયેલો... અને રિક્ષા વળાંકમાં વાળવાનો બદલે સીધી નથુ અરજણના ખેતરમાં....., ખાળી ટપીને એક બુરાવા આવેલ કૂવામાં રિક્ષા ઊતરી અરજણ તો જયારે રિક્ષા ખાળીયામાં ગઈ ત્યારે જ નીચે ઢોળાય ગયો તો પણ એનું પેટ એક ઝરડા હારે ભરાઈ ગયેલું અને ઝરડું રિક્ષાની કમાન સારે એટલે રિક્ષાની વાંહે અરજણ અને ઝરડું બેય લગભગ પચાસ ફુટ ઢસડાણાં...ધનજી નીચે ને રિક્ષા ઉપર ધનજી ને એક માથા સિવાય બધે બધે વાગ્યું. બેય પગે તો લગભગ ફેકચર જેવું જ...
બરાબર ધનજીની રિક્ષાની પાછળ મનજીની રિક્ષા આવતી હતી.. મનજી ગામની એક દીકરીને ડીલેવરી કરાવવા લાઠી લાવ્યો તો દીકરીને દાખલ કરીને એ વળતાં દામનગર આવતો હતો, એણે આ બધું જોયું. બાજુમાં રિક્ષા ઉભી રાખી.અરજણ આખો ચોળાઈ ગયો તો રિક્ષા જોઈ પણ ધનજી જડે નહિ મનજી એ બુમ પાડી " કાકા એ કાકા" અને ઉંધી થયેલી રિક્ષાની અંદર થી અવાજ આવ્યો.. " એ અહીં શું"..... મનજી એ અને અરજણે બળ કર્યું.. ને રિક્ષા સવળી કરી ને જોયું તો કાકાના બેય પગે સારું વાગ્યું તું ગોઠણ છોલાઈ ગયાં બેય હાથની હથેળીમાં કાંકરા ખુતી ગ્યાતા.. પણ ફુલ થઇ ગયેલા એટલે પીડાની અસર ઓછી..કાકાને તેડીને નાંખ્યા પોતાની રિક્ષામાં.... અરજણને પણ ટેકો કરીને બેસાડ્યો રિક્ષામાં... રિક્ષા ઉપડી લાઠી ભણી... સિવિલમાં મનજી એ કાકાને તેડીને પથારીમાં સુવરાવ્યા.. ડોકટર આવ્યા તપાસ કરી..
" દર્દીને લોહીની જરૂર પડશે" ડોકટરે કહ્યું
" તો મારું લોહી લઈ લ્યો" મનજી એ કીધું.
" તમારું લોહી મેચ થશે એની સાથે?" ડોકટરે કહ્યું.
" થાય જ નો શું થાય, અમારું કુળ એક જ, લખણ ભલે નોખાં હોય પણ લોહી તો એક જ હોય" મનજી એ કીધું અને ધનજી એ સાંભળ્યું... આ એક લીટીમાં ધનજીનો બધો નશો ઉતરી ગયો. મનજીનું લોહી ધનજીને ચડ્યું,,, એક અટવાડીયા પછી સિવિલમાંથી રજા આપી.. મનજી પોતાની રિક્ષા લઈને બહાર ઉભો હતો... બોલ્યો...
" ચાલો કાકા સ્પેશ્યલ બેસી જાવ, હું દવાખાના ના કામ માટે સ્પેશ્યલ આવું છું ને એ પણ વગર ભાડે... ને ધનજી એ હાથ જોડ્યા.. કાકો ભત્રીજો ભેટી પડ્યાં... સાચું જ કહ્યું છે એક કુળમાં જન્મેલાના લખણ નોખા હોઈ શકે પણ લોહી નહિ....
"મારું હાળું મનકું..., હવે દીકરા તને ખબર પડશે કે કેટલી વિસે સો થાય" બીજા દિવસે ધનજી અને અરજણ જસદણ ગયા અને એક નવી રિક્ષા લઇ આવ્યા... અને વળતે દિવસે મનજી ની સાથો સાથ ધનજી એ પણ બુમ પાડી અવેડા ચોકમાં.....
"એય... ચાલો.... રામપર.... તાજપર.... ભુરખિયા..... લાઠી....... સાવ મફત.... સાવ મફત.... ભૂખડી બારસ હોય એ પૈસા લે આપડે... મફત... સાવ મફત.."
અને પછી સુરતમાં એ વખતે બસો ઘંટીનો શેઠિયો એક વળ ખાતર એક ડ્રાઇવર રાખીને પેસેનજર ની બૂમો પાડે.. માણસને ખાવાની ઘણી બધી ચીજ છે પણ તોય આવા કડા વગરનાં ડબ્બા જેવા માણસો વળ ખાતા હોય છે. અત્યારે જેમ મુકેશ અંબાણી એ મફતમાં ફોર જી ''જીઓ" વાળી કરી છે એવી જ સ્કીમ ધનજી એ મફતમાં "રિક્ષા" વાળી કરી. ગામને મફત મનોરંજન મળ્યું... લોકો મફતમાં મળે એટલે દિવસમાં પાંચ વાર ભુરખિયા જાય.. પણ આનાથી કાંઈ મનજીની રિક્ષામાં કે પેસેનજર માં કોઈ ફેર ના પડ્યો. અને ધનજી રિક્ષા આવે કે તરત જ લુખ્ખા બેસી જાય અને એ બધા જાય લાઠી.... કાંઈ કામ ના હોય તો પણ... જ ની રિક્ષામાં કામ વાળા બેસે... બે આંખની શરમ વાળા બેસે... આમને આમ મહિનો વીતી ગયો.... અને આવ્યું ચોમાસુ...
રોજ રાતે ધનજી અને અરજણ આખા દિવસનો થાક ઉતારવા રિક્ષા લઈને લાઠી પહોંચી જાય ખાવા ને પીવા.. એક દિવસ થોડું વધારે પીવાય ગયેલું ને રાતના બે વાગી ગયેલા... વળતી વખતે... ધનજી કહે
"આજ તો હું રિક્ષા ચલાવું, આજ હું ડ્રાઇવર અને તું શેઠ"
અરજણ પણ ફુલ થઇ ગયોતો એણે હુકમ કર્યો...
" એય ડ્રાઈવર... ચાલ રિક્ષા નિકાલ" અને એ સાઈડમાં બેઠો અને ધનજીએ રિક્ષા ચલાવી... પીધા પછી પાવર વધે.અને રિક્ષા તેની ફુલ સ્પીડે ચાલી... ગતિમાં લાગ્યો પવન અને શેઠ બધું ભૂલી ગયા.. તાજપરના વળાંક પાસે ચાર ભેંશ ઉંભી તી રસ્તા પર અને અરજણ પરિસ્થિતિ સમજી ગયો..
" ડ્રાઈવર... બ્રેક માર.. બ્રેક માર...." અરજણ રાડ પાડી.
" મારું તો ખરૂ પણ બ્રેક આવે ક્યાં....., " ધનજી બધું ભૂલી ગયેલો... અને રિક્ષા વળાંકમાં વાળવાનો બદલે સીધી નથુ અરજણના ખેતરમાં....., ખાળી ટપીને એક બુરાવા આવેલ કૂવામાં રિક્ષા ઊતરી અરજણ તો જયારે રિક્ષા ખાળીયામાં ગઈ ત્યારે જ નીચે ઢોળાય ગયો તો પણ એનું પેટ એક ઝરડા હારે ભરાઈ ગયેલું અને ઝરડું રિક્ષાની કમાન સારે એટલે રિક્ષાની વાંહે અરજણ અને ઝરડું બેય લગભગ પચાસ ફુટ ઢસડાણાં...ધનજી નીચે ને રિક્ષા ઉપર ધનજી ને એક માથા સિવાય બધે બધે વાગ્યું. બેય પગે તો લગભગ ફેકચર જેવું જ...
બરાબર ધનજીની રિક્ષાની પાછળ મનજીની રિક્ષા આવતી હતી.. મનજી ગામની એક દીકરીને ડીલેવરી કરાવવા લાઠી લાવ્યો તો દીકરીને દાખલ કરીને એ વળતાં દામનગર આવતો હતો, એણે આ બધું જોયું. બાજુમાં રિક્ષા ઉભી રાખી.અરજણ આખો ચોળાઈ ગયો તો રિક્ષા જોઈ પણ ધનજી જડે નહિ મનજી એ બુમ પાડી " કાકા એ કાકા" અને ઉંધી થયેલી રિક્ષાની અંદર થી અવાજ આવ્યો.. " એ અહીં શું"..... મનજી એ અને અરજણે બળ કર્યું.. ને રિક્ષા સવળી કરી ને જોયું તો કાકાના બેય પગે સારું વાગ્યું તું ગોઠણ છોલાઈ ગયાં બેય હાથની હથેળીમાં કાંકરા ખુતી ગ્યાતા.. પણ ફુલ થઇ ગયેલા એટલે પીડાની અસર ઓછી..કાકાને તેડીને નાંખ્યા પોતાની રિક્ષામાં.... અરજણને પણ ટેકો કરીને બેસાડ્યો રિક્ષામાં... રિક્ષા ઉપડી લાઠી ભણી... સિવિલમાં મનજી એ કાકાને તેડીને પથારીમાં સુવરાવ્યા.. ડોકટર આવ્યા તપાસ કરી..
" દર્દીને લોહીની જરૂર પડશે" ડોકટરે કહ્યું
" તો મારું લોહી લઈ લ્યો" મનજી એ કીધું.
" તમારું લોહી મેચ થશે એની સાથે?" ડોકટરે કહ્યું.
" થાય જ નો શું થાય, અમારું કુળ એક જ, લખણ ભલે નોખાં હોય પણ લોહી તો એક જ હોય" મનજી એ કીધું અને ધનજી એ સાંભળ્યું... આ એક લીટીમાં ધનજીનો બધો નશો ઉતરી ગયો. મનજીનું લોહી ધનજીને ચડ્યું,,, એક અટવાડીયા પછી સિવિલમાંથી રજા આપી.. મનજી પોતાની રિક્ષા લઈને બહાર ઉભો હતો... બોલ્યો...
" ચાલો કાકા સ્પેશ્યલ બેસી જાવ, હું દવાખાના ના કામ માટે સ્પેશ્યલ આવું છું ને એ પણ વગર ભાડે... ને ધનજી એ હાથ જોડ્યા.. કાકો ભત્રીજો ભેટી પડ્યાં... સાચું જ કહ્યું છે એક કુળમાં જન્મેલાના લખણ નોખા હોઈ શકે પણ લોહી નહિ....
લેખક:-મુકેશ સોજીત્રા
મુ. ઢસા ગામ, તા.-ગઢડા જી;- બોટાદ...
મુ. ઢસા ગામ, તા.-ગઢડા જી;- બોટાદ...
Post a Comment